Muğla | Milas | Türkiye’deki Geleneksel Konutlar icin İklim-Dayanımı, Koruma ve Konfor Amaçlı Sürdürülebilir Onarım Süreçleri

Son Güncelleme:

13/12/2022 - 20:40

Muğla | Milas

KAZIM SARIOĞLU EVİ

Yaklaşık 100 yıl önce yapılmış olan bu tescilli geleneksel konut, Milas'ta yer almaktadır. İki katlı yapı, iç sofalı plan şemasına sahiptir. Zemin kat, 1 metre yüksekliğe kadar 60 cm genişliğinde yığma taş sistem ile toprak harç kullanılarak inşa edilmiştir. Zemin katta taş duvarların devamında toprak harçlı tuğla kullanılmıştır. Birinci kat tuğla dolgulu ahşap karkas sistem ile cumba kısmı ise bağdadi tekniği kullanılarak yapılmıştır.

GENEL BİLGİLER

BAĞLAM, MİMARİ ÖZELLİKLER VE KULLANICI BİLGİLERİ

Ayrık nizam, geleneksel iki katlı geleneksel konut dokusu içinde yer almaktadır. Cephe özellikleri açısından; cumbaları, ocak çıkmaları; kafesli, korkuluklu ya da kepenkli pencere dizileri; işlemeli kapıları; saçakları; renk kullanımı, ahşap, taş işçiliği ve kalem işi süslemeleri ve bacaları ile özgün bir kentsel dokuya sahiptir. Özgün kullanımda, zemin katlar depo ve kiler amaçlı kullanılan günlük işlerin yapıldığı alanlardır. Sofanın altı zemin katta taşlık olup üst katlara taşlıktan merdivenle ulaşılır. Mutfak ve ahır, avlunun bir köşesinde ayrı olarak yapılmıştır

MİMARİ BELGELEME

3 Boyutlu lazer tarama ile elde edilen model, ortofotolar ve rölöve çizimleri

FOTOGRAFİK BELGELEME

Zemin Kat Birinci Kat

YAPISAL DURUM, MALZEME BOZULMALARI VE YAPI SİSTEMLERİ

Yapısal sorunlar bulunmamaktadır. Ancak, bütün cephelerde genel olarak yağmur suyunun nispeten yoğun olarak süzüldüğü yerlerde boyada bozulmalar gözlemlenmiştir. Maviden beyaza olan renk değişimlerinin, pigmentlerin boyanın bağlayıcısından salınması nedeniyle olduğu düşünülmektedir. Evin kuzey cephesinde bahçe kapısı için yapılan eklentinin yapıyla uyumlu olmayan malzeme ile yapılmasından dolayı eklentide nemli bölgeler ve boyasında tabakalar halinde ayrılmalar gözlemlenmiştir. Doğu cephesinde baca yakınında yağmur suyu drenajı sorunu gözlemlenmiş ve bu durum o bölgedeki malzemelerde ince çatlak oluşumları ve pul pul ayrılamalar gibi bozulma sorunlarına neden olmuştur.

Dış cephe boyasındaki bozulma sorunu (kuzey cephe) Eklentideki malzeme bozulma sorunları (doğu cephe) Drenaj problemi (doğu cephe)

İç mekânlarda önemli malzeme bozulma sorunları gözlenmemiştir. Sadece giriş katta, güney cepheye bakan duvarda pencere altındaki kısımda boya tabakasında şişmeler ve pul pul dökülmeler gözlemlenmiştir. Bu durumun da dış cephedeki çatlaklardan sızan yağmur suyundan ve dolayısıyla duvarda nem tutulmasından kaynaklandığı düşünülmektedir.

(a) İç duvarda boya tabakasındaki bozulmalar (b) Dış cephedeki yüzeysel çatlaklar

YAPI SİSTEMLERİ

Islak hacimler ve yapı sistemleri iyi durumdadır.

ÇEVRE SAĞLIĞI İZLENMESİ

Bu yapıda kullanılan sensörler:. “iç ortam” ve “dış ortam” (ısı, bağıl nem, ve çiğ noktası). “iç yüzey”, ve “dış yüzey” (sıcaklık) . Veriler 12 ay boyunca saat bazlı toplanmıştır. Sonuç: üst katta sıcaklık dalgalanmaları alt kattan daha yüksektir ve bu da alt katta hem kış hem de yaz aylarında daha kararlı termal koşula sahip olunduğunu gösterir. Bunun nedeni alt katta daha az açıklık bulunması veya daha fazla hava sızdırmazlığı olabilir.

İYİLEŞTİRME ÖNCESİ BİNA PERFORMANS SİMULASYONU

Yapının 3 boyutlu modeli OpenStudio yazılımının eklentisi olarak Sketchup ortamında oluşturulmuştur. Bunu takiben, diğer girdiler, “Openstudio” enerji simülasyon yazılım programına entegre edilmiş ve model oluşturulmuştur. Bu parametreler aşağıdaki gibidir:
- Geometri,
- Meteorolojik veriler
- Alan türleri ve ısıl bölgeleri
- Alan kullanım kalıpları ve aktivite seviyeleri
- Yapım tekniği ve malzeme kalıpları
- Aydınlatma ve diğer ekipman yükleri (elektrik ve gaz)
- Hava sızma hızı
- Isıtma ve soğutma sistemleri ve termostat dereceleri

MODEL DOĞRULAMA

Model doğrulama aşamasında, 1) gerçek enerji tüketim harcamaları, 2) ölçülen ısı-nem değerleri ve 3) kullanıcı görüşleri (şikâyet veya istekleri) birbiriyle ilişkilendirilerek bir model kalibrasyonuna ulaşılmaktadır.Modelin kalibrasyon sonuçlarına göre, NMBE indeksi 2.65% ve CV-RMSE indeksi ise 14.6% olduğunda model kalibre edilmiş olarak kabul edilmektedir.. Yapının yıllık enerji yüklerindeki değişiklikler ise (kalibrasyondan önce ve sonra) aşağıdaki grafikte karşılaştırılmıştır. Kalibrasyon sonuçları yapının ısıtma yüklerindeki artış ve aynı zamanda soğutma yüklerinde düşüşü göstermektedir, ki bu durum konut sakinlerinin ankette de belirttikleri gibi evi soğutmak yerine ısıtmaya meyilli olduklarına işaret etmektedir.

TMY HAVA DURUMU VE GELECEK HAVA SENARYOLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

İyileştirme önerilerinin beklenen iklimsel trendler altındaki uygunluğunun test edilebilmesi amacıyla gelecek iklim senaryoları (2050-A1F1 ve 2080-A1F1) bu yapı için geliştirilmiştir ve kalibre edilmiş iyileştirme öncesi BPS modeline entegre edilerek, binanın enerji performansı ve ısıtma ve soğutma yüklerinin gelecek iklim koşullarından etkilenme derecesini açığa çıkartmıştır. Ön sonuçlar, gelecekte ortaya çıkacak aşırı ısınmanın, kullanıcı konforu üzerinde güçlü bir etkisi olacağını ve bu durumun soğutma yüklerinin artmasına yol açacağını göstermektedir. Öngörülen enerji talebi, gelecekte binaların iklim değişikliğine uyumu için önlemlere ihtiyaç olduğunu ortaya koymaktadır.

ENERJİ TÜKETİM MALİYETİ

Bu yapının gerçek enerji tüketim harcamaları, ısı-nem ölçümleri ile oluşturulmuş iyileştirme öncesi BPS model sonuçlarını karşılaştırmak için kullanılmıştır.

KULLANICININ ISI KONFORUNA YÖNELİK DEĞERLENDİRMELERİ

Yapı kullanıcılarına yönelik anket sorularına kullanıcıların verdikleri cevaplar, ısıl iyileştirme öncesi BPS modelinin geliştirmesinde gereken girdi verileri olarak kullanılmıştır. Konutta enerji sistemleri kullanımı, ısıtma/soğutma ayar noktaları, nihai kullanım, kullanıcı yoğunluğu ve kullanıcı kalıpları olmak üzere farklı başlıklarda ele alınan bu girdi verileri, birebir anket çalışmalarına dayanmaktadır. Hem saha çalışmaları sırasında proje ekibinin gözlemleri hem de ev sakinleri tarafından iletilen sorunlar, son zamanlarda iç mekânda yer yer nem sorunları olduğunu ve evin çatı bölümünden nem sızıntıları olduğunu göstermiştir. Ayrıca, kış aylarında ev sakinleri evin özellikle üst katının kolay ısıtılamadığına dair şikâyette bulunmuşlardır. Bu yüzden evin giriş katının genelde kışın ve üst katının da yaz aylarında kullanıldığını söylemişlerdir.